W sprawie obowiązków dla dzieci panują bardzo różne opinie. Kiedyś wykonywanie przez młodszych członków rodziny określonych prac domowych było zupełnie naturalne i powszechne, ale z czasem zmienił się i tryb życia, i metody wychowywania dzieci. Generalnie dajemy teraz maluchom więcej swobody, poświęcamy im więcej uwagi, co wynika z bardziej świadomego rodzicielstwa. Jak w tym wszystkim plasują się zadania dla najmłodszych? Czy nakładanie obowiązków domowych na dzieci to dobry pomysł? Jak sprawić, by mali pomocnicy mieli z tej pomocy frajdę?

 

Czy dawać dzieciom obowiązki domowe?

 

Generalnie sam pomysł wydaje się dobry – jak podaje zdecydowana większość źródeł, wyrobienie w dziecku nawyku wykonywania określonych czynności w domu uczy je samodzielności i… obowiązkowości właśnie, co z kolei przekłada się na większe poukładanie w późniejszym życiu. Plusy obowiązków domowych dla dzieci wydają się więc niezaprzeczalne. Skąd wynikają tak odmienne zdania wśród opiekunów i rodziców?

 

Część osób uważa, że dzieci nie potrzebują wcale obowiązków domowych, ponieważ w pierwszych latach życia głównym przedmiotem ich zainteresowania pozostaje… zabawa, przez którą też uczą się najwięcej. Jak by nie patrzeć – z pełną zgodą bądź dezaprobatą dla tego stwierdzenia – można wykorzystać przebieg naturalnego procesu rozwoju dziecka, by odpowiedzieć na jego potrzebę aktywnego uczestnictwa w życiu rodziny.

 

Dziecięca potrzeba pomagania w domu – jak ją zaspokoić?

 

Wystarczy pozwolić maluchowi, by zaangażował się w pomoc przy czynnościach, które tak bardzo sam chce wykonywać. Przypomnij sobie, ile razy słychać było ogromny entuzjazm w słowach pociechy: „Ja! Ja!” – zdecydowanie nie warto go gasić! Często widać, jak wielką radość sprawiają dzieciom proste zadania: wyjmowanie naczyń ze zmywarki, podawanie do stołu, wyrzucanie papierków do kosza czy wieszanie drobnych rzeczy z prania.

 

Z rozważań i dyskusji rodziców oraz specjalistów w tytułowym zakresie można więc wysnuć jeden kluczowy wniosek – nie tak ważne co, ważniejsze jak. To znaczy, najistotniejszy w ustalaniu powinności domowych każdego członka rodziny (w tym i tego najmłodszego) pozostaje sposób, w jaki go do tego zachęcimy, by… obyło się bez przymusu i bez nakazów.

 

Nie przez przymus, a poprzez zachętę… Obowiązki domowe frajdą dla dzieci!

 

Faktem jest, że ludzie – a więc tym bardziej dzieci – uczą się nowych umiejętności i rzeczy, poprzez obserwację i naśladowanie innych osób z otoczenia. Najbliższą grupą dla maluchów jest rodzina, więc w tym przypadku wzorem dla najmłodszych są ich rodzice.

 

---

 

Gdy do naturalnej chęci nauki dodać dziecięcy entuzjazm

i potrzebę zaangażowania w zadania rodzinnej wspólnoty, jakiej chcą być

aktywną częścią,

okazuje się, że w prosty sposób możemy zyskać w domu małych

pomocników

– wystarczy pójść śladem kolejnych etapów rozwoju dzieci.

 

---

 

Znacznie większe korzyści i lepiej zakorzenione pozytywne nawyki przyniesie zachęta i motywacja dziecka do działania, a nie takie formy jak przymus, nakaz czy egzekwowanie poleceń pod presją.

 

Jak ustalić z dziećmi obowiązki domowe, którymi mogą (i chcą) się zajmować?

 

Najlepszym sposobem określenia dziecięcych obowiązków domowych są ustalenia poczynione z samymi zainteresowanymi. Dowiedz się od dzieci, którymi zadaniami chętnie się zajmą. Możecie również wspólnie oszacować czas przeznaczony na wykonanie konkretnych czynności – uczestnictwo malucha w precyzowaniu takich szczegółów może wpłynąć na jego zaangażowanie i motywację. Warto też co pewien czas zmieniać zadania – istnieje całkiem duże prawdopodobieństwo, że stare obowiązki szybko się znudzą, a z kolei nowe mogą być ekscytującym wyzwaniem dla Twojej pociechy.

 

Przy ustalaniu liczby obowiązków domowych dla dziecka pamiętaj, by nie była zbyt duża! Nadmiar zadań każdego może przytłoczyć, a w dziecięcym świecie i tak jest już sporo do zrobienia każdego dnia – trzeba się ubrać (i może wybrać samodzielnie lub z pomocą rodzica odzież), zjeść wszystkie posiłki, pobawić się, pouczyć, poukładać zabawki i książki… Te wszystkie, zwyczajne czy nawet błahe dla dorosłych czynności, w oczach dziecka często są codziennym wyzwaniem, któremu sprostanie wymaga wysiłku i energii.

 

Przykłady obowiązków domowych dla dziecka wg wieku

 

Biorąc pod uwagę powyższe wskazówki, tj. kwestię motywacji i zachęty dzieci do pomagania w domu, warto pamiętać jeszcze o jednym. Poszczególne zadania, jakimi chce się zająć maluch czy starszak, powinny być dostosowane do jego możliwości, które wynikają z wieku, a przede wszystkim nabytych umiejętności.

 

Zobacz poniżej przykładową listę obowiązków domowych z podziałem na wiek dziecka i wybierz ze swoim szkrabem te, które chętnie zrealizuje.

 

Zadania dla 2-latka i 3-latka

 

• odkładanie zabawek na miejsce
• wyrzucanie pieluszek do kosza
• wrzucanie śmieci do kosza
• pomaganie w karmieniu zwierzątka

 

Zadania w domu dla dzieci w wieku 4-5 lat

 

• sprzątanie zabawek
• pomaganie w nakrywaniu stołu
• pomaganie w wypakowywaniu zakupów
• pomaganie w rozwieszaniu wypranych rzeczy
• ścieranie kurzu lub zamiatanie podłogi
• podlewanie kwiatów z pomocą rodzica
• pomaganie w karmieniu zwierzątka

 

Zadania domowe dla dzieci w wieku 6-7 lat

 

• sprzątanie swojego pokoju
• nakrywanie do stołu i sprzątanie po posiłku
• pomaganie w przygotowaniu posiłku
• przygotowywanie kanapek (prostych posiłków)
• pomoc w rozpakowywaniu zakupów
• pomoc w wieszaniu prania i segregowanie rzeczy
• zamiatanie, odkurzanie
• podlewanie kwiatów
• karmienie zwierzątka

 

Zadania domowe dla dzieci w wieku 8-10 lat

 

• sprzątanie swojego pokoju
• nakrywanie do stołu i sprzątanie z niego po posiłku
• pomaganie w przygotowaniu posiłku
• rozpakowywanie zakupów
• segregowanie rzeczy i wieszanie prania
• zamiatanie, odkurzanie
• wynoszenie śmieci
• podlewanie kwiatów
• karmienie zwierzątka

 

Zadania domowe dla nastolatków

(dzieci w wieku 11+ lat)

 

• sprzątanie swojego pokoju
• nakrywanie do stołu i sprzątanie po posiłku
• przygotowywanie prostych potraw
• rozpakowywanie zakupów
• zmywanie naczyń
• załadowanie i wstawienie zmywarki
• segregowanie rzeczy do prania i wstawienie pralki
• wieszanie prania i odkładanie rzeczy na miejsce po wysuszeniu
• zamiatanie podłogi, odkurzanie
• podlewanie kwiatów
• dbanie o zwierzęta

 

Kiedy dziecko odmawia wykonania ustalonych obowiązków

 

Co zrobić, kiedy rodzic słyszy „nie”, a maluch nie chce wykonać określonego zadania nawet pomimo wcześniejszych wspólnych ustaleń? Przede wszystkim pamiętajmy, że dzieciom, tak samo jak dorosłym, należy się szacunek. Warto więc w pierwszej kolejności zorientować się, co jest przyczyną odmowy – może to złe samopoczucie, może zmęczenie albo intensywne emocje z danego dnia? Nie zawsze odmowa będzie oznaką celowego bądź nie nieposłuszeństwa, co część rodziców często z góry zakłada.

 

Wzajemne zrozumienie i wspomniany szacunek są bardzo ważne w obrębie każdej grupy, a szczególnie rodziny, i powinny odnosić się do każdego jej członka. Empatyczne podejście do dziecka i wsłuchanie się w jego potrzeby pomaga zacieśnić więzi i sprzyja budowaniu zdrowej, ciepłej relacji między domownikami. Zastanów się więc, co będzie najlepszym wyjściem w Waszej sytuacji. Warto pozwolić maluchowi na odmowę, poznać jej przyczyny i zapewnić go, że jest ważną częścią całej rodziny. Możesz zachęcić go do wykonania innej czynności, być może ta ustalona mu dzisiejszego dnia nie odpowiada. Pamiętaj, że dobrowolne zaangażowanie dziecka w domową współpracę przynosi więcej korzyści obu stronom niż wykonywanie (bądź nie) obowiązków pod narzuconą presją i przymusem.

 

Oczekiwania a rzeczywistość :) Efekty prac domowych małych dzieci

 

Pamiętaj, nie liczy się idealny efekt, lecz chęci i zapał! Nie warto strofować dziecka za krzywo poukładane książeczki czy niedokładnie starty kurz. To prawda, że rezultaty pracy małych dzieci często wymagają od rodziców cierpliwości = poprawiania, ale zdecydowanie opłaca się motywować pociechę do podejmowania takich prób i działań. Ważne, by nie gasić entuzjazmu dziecka, kiedy samo przychodzi z chęcią pomocy! – bo pozwalając mu na nią, właśnie w ten sposób uczymy je samodzielności i współdziałania.

 

Udanej współpracy w rodzinie :)

Redakcja bloga BajkowaModa.pl